Projekt „Ja, Europejczyk”

Coraz więcej dzieci wychowuje się w rodzinach wielokulturowych i wielojęzycznych.Dla nich bycie Europejczykiem to szkoła i dom w Niemczech, a wakacje w Polsce. To tata z Paryża i mama z Rzymu. To wspólne święta, podczas których mieszają się tradycje, potrawy i opowieści. Dzieci z zadziwiającą swobodą poruszają się między kulturami i biorą z nich to, co najlepsze. Książki Štěpána Zavřela właśnie takie są – uniwersalne i ponadczasowe.

Książki

Dziadek Tomek

Dziadek Tomek ma fantazję, a w jego towarzystwie wszystkie dzieci są szczęśliwe i nikt się nie nudzi. Do czasu…

Pewnego dnia burmistrz oznajmia, że w trosce o dobrostan i bezpieczeństwo wszystkich babć i dziadków zostaną oni przetransportowani do miejsca, które zwie się Szczęśliwym Domem. Do akcji wkraczają „dziadkołapacze”, a dziadek Tomek zostaje pochwycony podczas wyścigu wrotkarskiego. Pod osłoną nocy autobusy zabierają babcie i dziadków, by wywieźć ich do Szczęśliwego Domu.

Dzieci są smutne i dopytują o swoich bliskich, ale dopiero po dłuższym czasie mogą ich zobaczyć w telewizji. Szczęśliwy Dom jest faktycznie piękny i znakomicie wyposażony. Jednak dzieci od razu zauważają, że babcie i dziadkowie wcale nie są w nim szczęśliwi, więc postanawiają ich stamtąd uwolnić.

Czy akcja ratowania babć i dziadków się powiedzie? Przeczytajcie koniecznie!

W książce znajdziecie kod QR z audiobookiem (czyta Monika Pikuła).

Książka współfinansowana w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”.

Pobierz Fragment

Wysłuchaj fragmentu czytanego przez tłumaczkę Ewę Nicewicz

Sen o Wenecji

Pewnego mglistego zimowego poranka Marek oraz jego koleżanki i koledzy idą do szkoły. Marek mieszka w Wenecji, mieście niezwykłym, które zostało zbudowane na wyspach, a Adriatyk nieustająco obmywa je falami.

W szkole nauczyciel opowiada dzieciom o historii miasta, jego pięknie i przyszłości – pewnego dnia morze pochłonie Wenecję całkowicie. Wizja zatopionego miasta staje się tematem lekcji. Dzieci chwytają za pędzle, kredki i inne przybory, by przedstawić swoje wyobrażenia o podwodnym mieście.

W nocy Marek myśli o swoim rysunku, na którym namalował postać małej syrenki, a w tle miasto zanurzone w wodzie. Nagle ktoś puka w okno. To mała syrenka, która dziękuje Markowi za umieszczenie jej na obrazku i zaprasza do oglądania prawdziwego podwodnego miasta!

W książce znajdziecie kod QR, po zeskanowaniu którego udacie się na wirtualny spacer po Wenecji śladami Štěpána Zavřela. Pytania zadają dzieci, a odpowiedzi udziela przewodniczka Anna Domaradzka.

Książka współfinansowana w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”.

Książkę możecie kupić na stronie wydawnictwa Tatarak

Pobierz Fragment

Wysłuchaj fragmentu czytanego przez tłumaczkę Monikę Motkowicz

Odnalezione słońce

Dawno, dawno temu ludzie mieszkali w drewnianych chatach stojących w lesie. Co wieczór na szczycie góry rozpalali ognisko. W ten sposób oddawali słońcu cześć i wskazywali mu, gdzie dokładnie powinno wzejść następnego ranka. Po latach zamieszkali w domach budowanych z kamienia i cegły. Stopniowo zapominali o słońcu, o otaczającej ich przyrodzie… Aż któregoś dnia słońce znikło za chmurami smogu i dymu.

W książce znajdziecie kod QR z audiobookiem (czyta Magda Karel).

Książka współfinansowana w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”.

Książkę możecie kupić na stronie wydawnictwa Tatarak

Pobierz Fragment

Ostatnie drzewo

Drzewa: piękne, majestatyczne, koronami sięgają nieba, dzięki nim oddychamy. Czy jesteśmy w stanie sobie wyobrazić świat, w którym nie ma drzew?  

Nadir i Selina, dwoje dzieci, które kochały przyrodę, stało się świadkami rzeczy strasznej. Mieszkańcy ich miasta byli tak zapatrzeni w złoto i drogie kamienie, że stopniowo wycięli wszystkie okoliczne drzewa. Niegdyś tętniąca życiem okolica teraz stała się pustynią. Dosłownie. Z całego bujnego lasu pozostał jeden samotny cedr, a słońce wypalało trawę. Dopiero wtedy mieszkańcy miasta zdali sobie sprawę z tego, do czego doprowadziła ich żądza zysku. Czy Selina i Nadir uratowali swoje miasto? O tym przeczytacie w pięknej opowieści „Ostatnie drzewo”.

W książce znajdziecie kod QR. Dajcie się porwać opowieści w wykonaniu Agnieszki Ayşen Kaim, artystki sztuki opowiadania.

Książka współfinansowana w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”.

Książkę możecie kupić na stronie wydawnictwa Tatarak

Pobierz Fragment książki

Wysłuchaj fragmentu czytanego przez tłumaczkę Monikę Motkowicz

Zaczarowana Rybka

„W muzeum był – i wciąż jeszcze jest – pewien obraz, który bardzo podobał się wszystkim dzieciom. Przedstawiał złotą rybkę namalowaną na ciemnogranatowym tle. Za każdym razem, kiedy dzieci odwiedzały muzeum, przystawały przed portretem Zaczarowanej Rybki – jak ją nazwały – i wpatrywały się w niego z niesłabnącym zachwytem”.

Pewnego dnia strażnik muzealny stawia obraz koło fontanny, a mieszkające w niej karasie przywołują złotą rybkę. Razem płyną do morza, spotykają podwodne stworzenia i przeżywają masę przygód. Czy złota rybka wróci do muzeum, czy zostanie w morskich głębinach?

Ilustracje w pierwszej książce duetu Zavřel–Gagliardi – żywe kolory, fantazja i poczucie humoru – są kwintesencją unikatowego stylu Zavřela.

Zapraszamy do lektury!

W książce znajdziecie kod QR z audiobookiem (czyta Monika Pikuła).

Książka współfinansowana w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”.

Książkę możecie kupić na stronie wydawnictwa Tatarak

Pobierz Fragment

Wysłuchaj fragmentu czytanego przez tłumaczkę Ewę Nicewicz

Złodziej kolorów

 „Bohaterem tej historii jest chłopiec o imieniu Pinin. Pinin bardzo lubi spacerować. „Ciekawe, co jest tam za wzgórzami” – zastanawia się. Pewnego dnia postanawia to sprawdzić. Idzie i idzie, wreszcie dociera do przepięknego ogrodu, największego i najładniejszego, jaki kiedykolwiek widział. Jest w nim pełno drzew i kwiatów o świetlistych barwach. Nie ma ludzi, są za to zwierzęta, które swobodnie spacerują po wysokiej, szmaragdowej trawie.”

 Pewnego dnia do przepięknego ogrodu przybywa dziwny człowieczek – szary niczym wieczorny cień. Muska rośliny i zwierzęta swoją czarodziejską gąbką i kradnie im kolory. Czy komuś uda się zdjąć zaklęcie?

 „Kiedy jestem smutna, wszystko traci kolor i staje się szare. Mamo, kto kradnie kolory?” To pytanie małej dziewczynki zainspirowało pisarkę Mafrę Gagliardi do napisania tej wyjątkowej książki o emocjach.  

 W książce znajdziecie kod QR. Strona jeszcze przez chwilkę w przygotowaniu. Już wkrótce pojawi się na niej niespodzianka.

Książka współfinansowana w ramach programu Unii Europejskiej „Kreatywna Europa”.

Książkę możecie kupić na stronie wydawnictwa Tatarak

Pobierz Fragment

Autorzy

Štěpán Zavřel (1932–1999)

Urodził się w Pradze. Dzieciństwo i młodość spędził w Czechosłowacji, studiował na Wydziale Kinematografii, gdzie zajmował się animacją.

W 1959 roku Zavřel opuścił Czechosłowację. Po dramatycznej ucieczce wylądował w obozie dla uchodźców w Trieście, skąd później wyruszył do Rzymu, by studiować malarstwo na Akademii Sztuk Pięknych (Accademia di Belle Arti di Roma). Wkrótce przeniósł się do Niemiec, gdzie kontynuował studia w monachijskiej Kunstakademie na Wydziale Scenografii i Projektowania Kostiumów. Od 1965 do 1968 przebywał w Londynie, gdzie był reżyserem filmów animowanych w Richard Williams Studio.

Štěpán Zavřel przemierzył wszerz i wzdłuż całą Europę, by w końcu w 1968 roku osiąść w Rugolo (Sàrmede), małej wiosce położonej w regionie Veneto we Włoszech. Kupił opuszczony dom, który z czasem stał się centrum życia artystycznego dla wielu twórców z Europy i spoza kontynentu. Dziś ta mała wioska niedaleko Treviso to prawdziwie baśniowa kraina. Štěpán Zavřel wraz z artystami z różnych krajów udekorował freskami wiele budynków, także publicznych. Na specjalnej stałej ekspozycji w muzeum poświęconym artyście można oglądać około 80 dzieł Zavřela.

Zavřel prezentował swoje prace w wielu muzeach i galeriach na całym świecie, między innymi w Norwegii, Szwajcarii, Afryce Południowej, Stanach Zjednoczonych, Ameryce Centralnej i Hiszpanii. W 1982 roku Metropolitan Museum of Art w Nowym Jorku prezentowała jego dzieła na wystawie „Wenecja jutra”.

W 1983 roku zainicjował powstanie „Międzynarodowej Wystawy Ilustracji Książki Dziecięcej”, która jest obecnie znana jako „Le Immagini della Fantasia”. W 1988 roku stworzył Międzynarodową Szkołę Ilustracji, która działa do dziś. Jej wykładowcami są znani twórcy literatury dziecięcej, wśród nich między innymi polscy ilustratorzy: Joanna Concejo i Józef Wilkoń.

Mafra Gagliardi (ur. 1935)

Urodziła się w Motta di Livenza, mieście w północno-wschodniej części Wenecji Euganejskiej. Mieszkała tam do osiemnastego roku życia, a następnie przeniosła się do Padwy, gdzie podjęła studia na uniwersytecie.

Pracowała jako nauczycielka, animatorka teatru, badaczka uniwersytecka. Jednak definicja, z którą się najlepiej identyfikuje, to „badaczka kultury dziecięcej”: jest zafascynowana światem dzieciństwa. Dzieci zadziwiają ją bogactwem wewnętrznym, które jest często niedoceniane lub wręcz ignorowane przez dorosłych. Być może właśnie z tego powodu Mafra pisze dla dzieci – by nawiązać z nimi relację i odkryć na nowo uniwersalne prawdy. Tworzy, by podzielić się spojrzeniem na świat, które jest otwarte na pierwotne emocje i intensywną percepcję. Ma też świadomość, że relacja autor–czytelnik jest obustronna: dzieci, które słuchają jej historii, rozwijają wyobraźnię i emocje.

Ten sam rodzaj swobodnej fantazji Mafra znalazła u Štěpána Zavřela. Jej siostra poznała go podczas wizyty w Uffizi i z tego przypadkowego spotkania narodziła się przyjaźń. Pewnego wieczoru Mafra i Štěpán siedzieli siedzieli w starym browarze w historycznym centrum miasta i rozmawiali o swoich projektach. Oboje marzyli, by stworzyć książkę dla dzieci. Miał to być jednak projekt inny niż te dostępne na rynku, książka – jak mawiał Štěpán – „zrobiona ze sztuki”. Inspiracją do jej powstania miał być obraz wielkiego artysty. Tak narodziła się zainspirowana Złotą rybką Paula Klee Czarodziejska ryba, do której Mafra napisała tekst, a Štěpán wykonał rysunki. Ta ilustrowana książka została wydana w 1966 roku przez Annette Betz z Monachium i ponownie przedrukowana w 2010 roku przez Bohem Press we Włoszech.

Tłumaczki

Ewa Nicewicz

Italianistka, literaturoznawczyni, tłumaczka z języka włoskiego. Doktor nauk humanistycznych Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu w Padwie, adiunkt w Instytucie Literaturoznawstwa UKSW. Badaczka włoskiej literatury dla dzieci i młodzieży, wielokrotna stypendystka Włoskiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, członkini kapituły Nagrody Literackiej im. Leopolda Staffa. W swoim dorobku translatorskim ma między innymi utwory Gianniego Rodariego, Roberta Piuminiego, Beatrice Alemagni czy Davida Morosinotta. W wolnych chwilach czyta, spaceruje po lesie i majsterkuje. Miłośniczka gór, dobrej kawy i piwonii. Mama Irenki i Antosia. Mieszka w Warszawie.

Zapraszamy do przeczytania wywiadu.

Wywiad do pobrania w PDF

Natalia Mętrak-Ruda

Kulturoznawczyni, tłumaczka literacka, dziennikarka kulinarna. Z języka włoskiego przełożyła m.in. książki Dario Fo i Sandro Veronesiego, serie dla młodzieży autorstwa Moony Witcher i książki obrazkowe Gabriele Climy. Z języka angielskiego przełożyła m.in. Krzyk morskich ptaków Adama Nicolsona, Panią Einstein Marie Benedict czy Czyste mięso Paula Shapiro. Pisze o polskiej kuchni dla obcokrajowców w portalu culture.pl i prowadzi autorską stronę o historii kulinariów Przeszłość od Kuchni.

Zapraszamy do przeczytania wywiadu.

Wywiad do pobrania w PDF

Monika Motkowicz

Tłumaczy z języka francuskiego, włoskiego oraz angielskiego.

Ukończyła Filologię Romańską na Uniwersytecie Jagiellońskim, Wydział Literatur i Nauk Społecznych na Université Paris XII oraz Podyplomowe Studia dla Tłumaczy Tekstów Specjalistycznych przy Katedrze UNESCO do Badań nad Przekładem i Komunikacją Międzykulturową.

Do tej pory przełożyła ponad dwadzieścia książek, między innymi powieści Elisy Puricelli Guerra i Francesco Gungui oraz kilka festiwalowych filmów fabularnych i dokumentalnych. Każdy z przetłumaczonych tytułów to jej powód do dumy.

Ma słabość do literatury dziecięcej, namiętnie wraca do książek, w których zaczytywała się w dzieciństwie. Przekład literatury dla dzieci sprawia jej wielką radość.

Jest uzależniona od seriali o tajnych agentach, podróży poza utartym szlakiem oraz tiramisu.

Zapraszamy do przeczytania wywiadu

Wywiad do pobrania w PDF

O projekcie

Projekt „Ja, Europejczyk”

Europa to kontynent o powierzchni ponad 10 milionów kilometrów kwadratowych, zamieszkiwany przez 746 milionów obywateli 46 państw. Europa jest tyglem wielu narodowości, które mieszają się i wzbogacają. To wielość języków i krajobrazów: od mroźnej Norwegii po gorącą Grecję, od Oceanu Atlantyckiego po Ural. Europejskość jest mozaiką kultur, otwartością i serdecznością.

Coraz więcej ludzi migruje i osiedla się w nowych miejscach, by rozpocząć naukę, pracę, a czasem – nowe życie. Wielu Europejczyków doświadczało i wciąż doświadcza emigracji oraz wielojęzyczności, na stałe zamieszkuje w miejscach oddalonych od tego, w którym przyszli na świat. Takie doświadczenie było też udziałem czeskiego twórcy i centralnej figury naszego projektu – Štěpána Zavřela, który na stałe wyemigrował z kraju urodzenia. Na szczęście dziś możemy swobodnie podróżować, pracować, zakładać rodziny. Abyśmy mogli w pełni czerpać ze wspólnoty, jaką jest Europa, powinniśmy się skupić na tym, co nas łączy, co jest wspólne, nie przestając jednocześnie pielęgnować tego, co różnorodne i indywidualne.

Kiedy myślimy o kulturze europejskiej, przed oczami stają obrazy starożytnych amfiteatrów i świątyń, gotyckie katedry, malarstwo mistrzów flamandzkich, włoskich i francuskich, dzieła literackie i muzyczne z różnych epok. To nasze europejskie dziedzictwo, w którym jesteśmy zanurzeni i z którego możemy czerpać do woli.

Europa to kontynent wielu języków, dlatego w upowszechnianiu kultury tak istotna jest praca nad przekładem. Przez wiele lat ta dziedzina nie była należycie doceniana, a przecież to właśnie tłumaczki i tłumacze przybliżają wielkie dzieła literatury, wprowadzają do różnych kultur. To dzięki ich wysiłkom możemy odwiedzić inne kraje nie wychodząc z domu.

Projekt „Ja, Europejczyk” ma za zadanie wspieranie i promowanie różnorodności kulturowej oraz językowej. W ramach projektu i dzięki pracy naszych tłumaczek czytelnicy będą mogli zajrzeć do baśniowych krain z książek Štěpána Zavřela.

Zapraszamy serdecznie!